Osiedle Swoboda

Osiedle Swoboda

Scenariusz	Michał Śledziński
Rysunki	Michał Śledziński
Kraj wydania	Polska
Data pierwszego wydania	1999
Wydawca	Independent Press, Niezależna prasa, Kultura Gniewu

Osiedle Swoboda to seria komiksowa autorstwa Michała Śledzińskiego. Pierwsze odcinki ukazywały się na łamach magazynu „Produkt” w latach 1999–2004. W latach 2004–2006 ukazała się licząca sześć odcinków samodzielna seria pod tym samym tytułem.

Komiks opowiada o nietypowych przygodach przeciętnej grupy młodych Polaków zamieszkujących blokowisko – tytułowe Osiedle Swoboda. Pierwowzorem osiedla jest bydgoskie Szwederowo, na którym wychowywał się autor. Najważniejszymi postaciami są Smutny, Dźwiedziu, Szopa i Wiraż. W maju 2006 ukazał się ostatni, 6 odcinek samodzielnej serii zeszytowej, przedstawiającej rozwój wydarzeń na osiedlu związanym z pojawieniem się pracowników bossa narkotykowego Drwala. Historie naszpikowane są odwołaniami do kultury masowej. Przez część krytyków uważana jest za najważniejszy polski komiks lat 90.

Historia publikacji

Osiedle Swoboda zadebiutowało w 1999 na łamach pierwszego numeru magazynu „Produkt” komiksem pt. „Matka boska extra mocna”. Publikowane w czasopiśmie odcinki można podzielić na dwa rodzaje: części dłuższych opowieści i pojedyncze historie. Do tych pierwszych należy opowieść rozpoczęta w „Matce boskiej”, której odcinki ukazywały się w trzech następnych numerach Produktu, a także „Ballada o bystrym” i „Z pamiętnika Wiraża”. Oprócz tego na łamach magazynu opublikowano takie szorty jak „Konrad”, „Santa Needs You!” czy „Polowanie na młodego gołębia”. Nieco oddzielną kategorię stanowią trzy historie z cyklu „Niedźwiedź 78”, gdzie scenariusze Śledzińskiego zilustrował Kamil „Kurt” Kochański. Ogółem, w 23 numerach pismo ukazały się 16 odcinków cyklu.

Równolegle z wydawaniem „Produktu”, trwały prace nad wydawaną oddzielnie historią ze świata Osiedla. Premiera pierwszego numeru była wielokrotnie przekładana, aż wreszcie w grudniu 2004 roku, już po wydaniu ostatniego numeru magazynu, ukazał się pierwszy numer serii. Łącznie historia zamknęła się w sześciu zeszytach.

W „Produkcie”:

• „Matka boska extra mocna”, Produkt nr 1 (1/1999)
• „Włoska kapusta”, Produkt nr 2 (1/2000)
• „Stuffka większa niż życie”, Produkt nr 3 (2/2000)
• bez tytułu, Produkt nr 4 (3/2000)
• „Konrad”, Produkt nr 5 (1/2001)
• „Ballada o Bystrym odc. 1: Przepraszam, czy tu piorą?”, Produkt nr 6 (2/2001)
• „Ballada o Bystrym odc. 2: Akademia pana Bystrego”, Produkt nr 7 (3/2002)
• „Ballada o Bystrym odc. 3: Pięciu swobodnych i kot”, Produkt nr 8 (4/2003)
• „Psy wyprowadzamy na smyczy”, Produkt nr 9 (5/2001)
• „Z pamiętnika Wiraża odc. 1: Mój partner akceptuje mnie i moje fitness”, Produkt nr 10 (6/2001)
• „Z pamiętnika Wiraża odc. 2: Psychologia elfów”, Produkt nr 11 (1/2002)
• „Z pamiętnika Wiraża odc. 3: Sztuka do drzwi puka”, Produkt nr 12 (2/2002)
• „Santa needs You!”, Produkt nr 15 (1/2003)
• „Niedźwiedź 78”, Produkt nr 16 (2/2003)
• „Niedźwiedź 78”, Produkt nr 17 (3/2003)
• „Niedźwiedź 78”, Produkt nr 18 (4/2003)
• „Polowanie na młodego gołębia”, Produkt nr 22 (2/2004)

Odcinki z cyklu „Niedźwiedź 78” do scenariuszy Michała Śledzińskiego narysował Kamil „Kurt” Kochański.

Poza „Produktem”:

Wszystkie sześć zeszytów ukazało się pod tytułem „Osiedle swoboda” nakładem wydawnictwa Niezależna Prasa.

• „Osiedle Swoboda”, nr 1, 12/2004
• „Osiedle Swoboda”, nr 2, 1/2005
• „Osiedle Swoboda”, nr 3, 2/2005
• „Osiedle Swoboda”, nr 4, 4/2005
• „Osiedle Swoboda”, nr 5, 8/2005
• „Osiedle Swoboda”, nr 6, 5/2006
• „Centrum” (bonus w drugim wydaniu zbiorczym „Osiedla Swobody”)

Wydania zbiorcze:

• Wydanie Zbiorcze tom 1 (2010, wyd. Kultura Gniewu, I wydanie) – zawiera wszystkie odcinki z magazynu Produkt, pięć plansz tzw. wywiady, galerię (gościnną i autorską), paski z tekstem (w stylu „Produktu”) pod każdą ze stron komiksu
• Wydanie Zbiorcze tom 1 (2011, wyd. Kultura Gniewu, II wydanie) – zawiera wszystkie odcinki z magazynu Produkt, pięć plansz tzw. wywiady, 10 plansz komiksu Centrum (spin-off osiedlowy)
• Wydanie Zbiorcze tom 1 (2014, wyd. Kultura Gniewu, III wydanie) – zawiera wszystkie odcinki z magazynu Produkt,
• Wydanie Zbiorcze tom 1 (2017, wyd. Kultura Gniewu, IV wydanie) – zawiera wszystkie odcinki z magazynu Produkt, pięć plansz tzw. wywiady, galerię,
• Wydanie Zbiorcze tom 2 (2017, wyd. Kultura Gniewu, I wydanie) – zawiera wszystkie 6 samodzielnych zeszytów z lat 2004-2006
• Osiedle Swoboda. Centrum (2019, wyd. Kultura Gniewu) – spin-off osiedlowy, zawiera trzy dłuższe historie oraz cztery kilkuplanszowe opowieści, w tym 10 plansz z wydania II
• Osiedle Swoboda. Niedźwiedź (2014, wyd. Kultura Gniewu, I wydanie) – spin-off osiedlowy, zawiera materiał archiwalny (z magazynu Produkt) oraz premierowy,
• Osiedle Swoboda. Niedźwiedź (2019, wyd. Kultura Gniewu, II wydanie) – spin-off osiedlowy, zawiera materiał archiwalny (z magazynu Produkt) oraz premierowy,

Kluczowe postacie

Swobodni jeźdźcy:

"Swobodni jeźdźcy” to obiegowa nazwa piątki głównych bohaterów „Osiedla Swoboda”. Śledźiński stworzył ich jako połączenie charakterów znajomych z bydgoskiego osiedla Szwederowo i liceum plastycznego. W jakimś charakterze wystąpili we wszystkich odcinkach serii, choć czasami, jak w „Konradzie”, na trzecim planie. Cytaty przy opisach pochodzą z pierwszego numeru zeszytowej serii „Osiedla"

Smutny – osiedlowy „everyman” z perspektywy którego toczy się większość historii. Na początku serii nadal mieszka z rodzicami i bratem. „Niektórzy dopatrują się w nim wizerunku autora Swobody. Stanowczo temu zaprzeczam”.

Wiraż – właściciel charakterystycznego kapelusza w kratę „po dziadku”. Występujący w paczce w roli „tego szalonego”, po którym można spodziewać się najdziwniejszych rzeczy. „Największy kosmita spośród pięciu swobodnych jeźdźców”.

Niedźwiedź – „ten silny”. Niski, silny, niemający oporów z wykorzystywaniem przemocy do rozwiązywania problemów. Źródło najdziwniejszych pomysłów na zarobienie pieniędzy. „Trzeźwy, widziany ostatni raz około marca 1996 roku”.

Kundzio – „ten normalny”. Prawdopodobnie najmniej charakterystyczna postać w grupie, będąca równowagą dla bardziej szalonej reszty. „Miłośnik dam, których psychikę dogłębnie poznał, studiując przez ponad rok kobiece czasopisma oraz analizując poszczególne odcinki telenowel”.

Szopa – osiedlowy diler. Spokojny i opanowany. Przynajmniej gdy nie ma problemów z konkurencją. „Diler z zasadami: żadnej chemii, dzieciaków i kobiet w ciąży”.

Inni:

Ciachciarachciach – wieszcz żyjący w ziemiance w okolicach osiedla. Jest w stanie nawiązać łączność ze światem paranormalnym. Właściciel psa Psotki.

Młoda – siostra Wiraża, obiekt uczuć Smutnego.

Rudy – jeden z dwóch bohaterów historii pt. „Konrad”, więcej już nie pojawił się w „Osiedlu”.

Troll – kolega Rudego.

Mściciele – grupa zamaskowanych osobników, którzy chcą bronić Osiedla przed siłami Zła. Znani też jako OPO - Osiedle Pod Ochroną.

Boss Drwal – szef pobliskiej mafii, większą rolę odgrywa w zeszytowym „Osiedlu”.

Linki zewnętrzne

• Oficjalna strona. osiedleswoboda.blogspot.com. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-12-06)].